رویکرد به طراحی احساس گرا

طراحی محصولات صنعتی در دهه‌های اخیر از گرایش صرفا عقلانی به سمت گرایشی بیشتر روان‌شناسانه حرکت کرده و محصولات احساسی بر رقبای با کارکرد همسان اما مادی‌تر خود غلبه داشته‌اند. مصرف کنندگان امروزه هر چه بیشتر به سوی محصولاتی جلب می‌شوند که حس “زنده بودن” در آنها هست و این شامل غافلگیری‌هایی است که در طراحی آنها وجود دارد. زبان و بیان مناسب می‌تواند به اصطلاح “کاریزما”ی یک محصول را تقویت و آن را از رقبایش متمایز کند.

نکته ای که متخصصان پیشرو آن را تایید می‌کنند: استفانو مارزانو (Stefano Marzano) رییس موسسه طراحی فیلیپس می‌گوید تولیدکننده‌ها باید اشیائی طراحی کنند که افراد را در امور روزمره کمک کند، ارزش‌هایی را که به آنها معتقدند بنمایاند و احساس و خلاقیت آنها را برانگیزد. (Marzano, 2000)

لورا پولی نورو، مدیر مرکز مطالعات آلسی، می‌گوید: «درست است که اشیاء باید کارانجام دهند؛ این علت عینی ایست که وجود آنها را توجیه می‌کند؛ و البته با علت عینی، آسان می‌شود سودمندی آنها را اثبات کرد؛ اما “کار انجام دادن” یک و تنها یک علت است… ما می‌خواهیم تاثیر عاطفی محصولات را با طرح ریزی یک موقعیت و دنیایی که اشیاء در آن کنش دارند و ویژگی احساسی می‌آفرینند پررنگ کنیم؛ دنیایی که اشیاء در آن خواستنی ، مهرآمیز و جدانشدنی هستند.»

آلبرتو آلسی (Alberto Alessi)، مدیر اجرایی شرکت آلسی، اذعان می‌کند:” احساس کردم مردم قهوه سازها و کتری های ما را کمتر به خاطر نیازشان به قهوه درست کردن و آب جوشاندن ، و بیشتر به خاطر چیزهای دیگری می خرند.”

بنابر گفته او شرکت با طراحی پیشرفته‌اش در مرز بین موفقیت و شکست حرکت می‌کند؛ چراکه “انقلاب بزرگ بعدی از همین جا می‌آید”. (Kirschenbaum,2001)

عبارات مختلفی برای توضیح ویژگی‌های ارتباطی محصولات به کار رفته است: در جایی “حوزه‌‌ی احساسی”، “طراحی نرم”، “نرم کارکرد” و در جایی دیگر “ارزش افزوده‌ی احساسی” و “احساسات محصول” و یا “روح محصول” ، “زبان محصول”، “کارکرد نمادی محصول” و یا آن گونه که مارزانو می‌گوید “تجربه‌ی محصول”.

دانلد نورمن، نویسنده کتاب “طراحی احساس گرا: دلیل عشق یا نفرت ما نسبت به اشیاء روزمره” معتقد است که محصولات مصرفی روزمره باید مصرف کننده و محصول را در احساسی فراگیر قرار دهد. یک شیء جدای از نقش اصلی خود که برطرف کردن یک نیاز از طریق عملکرد مناسب به شکلی خوب و بی‌نقص است می‌بایست به عنوان حضوری در محیط انسانی مطرح شود تا مصرف کننده بتواند به راحتی با آن گفت و گو کند و به آن دل ببندد.

آلبرتو آلسی می‌گوید “اشیاء باید شما را به رویا ببرند”.

محصولات ما را وامی دارند که آنها را – به خاطر ظاهرشان، کارآمدی‌شان، امتیازهایشان یا موقعیتی که داشتن آنها به ما می‌دهد – بخریم. با پیشرفت امروزی تکنولوژی که بسیار فراتر از چیزی است که یک کتری معمولی احتیاج دارد پیداست که تفاوت فاحشی میان کارآیی و امتیازهای عملکردی این یا آن کتری نمی‌تواند باشد. تفاوت عمده ، زیبایی شناسانه است. اما آن چیست که یک محصول را پرفروش و دیگری را با شکست مواجه می‌کند؟ بادریلار می‌گوید این محصولات برای این که موفق باشند:

باید یک مفهوم ثانوی یا هاله‌ی معنایی آنها را دربربگیرد؛ باید با تداعی و تخیل غنی شوند؛ باید مفهومی چند لایه داشته باشند… اگر امیدواریم دلبستگی افراد را جلب کنند..