چشم‌انداز جدید ایران
با ادامه‌ی رشد جمعیت، ایران به توسعه‌ی ساخت و ساز برای مسکن و کسب و کار در خارج از شهرهای اصلی و به ویژه تهران روی آورده است. در این زمین‌های بسیار جداافتاده مردم می‌توانند مسکن ارزان‌تری بیابند و از ترافیک و شلوغی شهرهای بزرگ نیز بگریزند.
این تلاش برای تمرکززدایی در شهرهای بسیاری در خاورمیانه دیده می‌شود. به هر رو، آنچه می‌تواند برای بسیاری غافلگیرانه باشد ساخت و سازهای عظیم در میان بیابان است.
مانوئل آلوارز دیسترو، به عنوان عکاس توسعه‌ی ساخت‌وساز، چشمگیرترین همنیشینی ساختمان‌ها با زمین را در جایی یافته است که برج‌ها همچون ماکت‌های معماری روی زمین برپا شده‌اند.
با این پروژه، آلوارز بهشت عکاسی خود را یافته است: او می‌کوشد زیبایی سازه‌های باز را همچون بخشی از منظره‌ای اسطوره‌ای آشکار کند.
از دید او این چشم‌اندازها بیشتر «قلمرو ذهن» اند تا فضایی موجود.
گفت‌وگو
چه شد که این پروژه را آغاز کردید؟
دل‌مشغولی اصلی من به عنوان عکاس این است که دگردیسی چشم‌اندازها در خلال پروسه‌ی ساخت‌وساز را به تصویر بکشم. در ایران بعد از چند کیلومتر رانندگی بیرون تهران دیدم که ساخت‌وسازهای جدیدی در بیابان در وسط ناکجاآباد برپا شده‌اند. این مرا تکان داد چون هرگز نمی‌پنداشتم کشور دارد یک جهش در ساخت‌وساز را از سرمی‌گذراند. فهمیدم که پتانسیل این را دارد که یک مجموعه عکس درست کنم از این که چگونه ایرانیان دارند در بیابان پیشروی می‌کنند. شروع کردم به پژوهش درباره این مکان‌ها و از محل‌های گوناگونی دیدن کردم.
عکس‌ها و پروژه چه پرسش‌هایی برمی‌انگیزند؟
در سطح اجتماعی این پرسش را به ذهن می‌آورند که چگونه انسان‌ها در ناپذیراترین مکان‌ها ساخت‌وساز می‌کنند تا با رشد جمعیت کنار بیایند و از شهرهای اصلی تمرکززدایی کنند.
از یک دید شخصی‌تر این عکس‌ها زیبایی این سازه‌ها را آشکار می‌کنند حتی در حالی که به چشم بسیاری زشت قلمداد می‌شوند. من به این ایده باور دارم که حتی وقتی ما از دید شهرسازی اشتباه‌هایی مرتکب می‌شویم، هنوز امکان‌اش هست که آنها را به واسطه‌ی تناقض‌های بسیارشان زیبا بیابیم.
چه چیزی شما را به این مدل عکاسی از این موضوع رساند؟
من توجه زیادی صرف ترکیب‌بندی تصویر می‌کنم. رویکرد من در این مورد نمایاندن کنتراست موجود در هم‌نشینی این سازه‌ها در چشم‌انداز ایرانی بود. یعنی ساخت‌وسازها از فاصله‌ی مشخصی عکاسی شده‌اند بی علاقه‌ای به جزئیات یا کیفیت طراحی. برای من بیشتر برخورد معماری با بیابان و کوه‌های اسطوره‌ای‌اش جالب بود. من عمیقا از به تصویر کشیدن ریتم ذاتی این سازه‌ها به واسطه‌ی تکرارشان در متن یک جداافتادگی و خلأ کامل، لذت بردم.
این سایت‌ها چگونه چشم‌انداز اجتماعی و سیاسی و اقتصادی ایران امروز را بازمی‌تابانند؟
بیشتر محوطه‌هایی که من دیدم برای تامین مسکن طبقه کم‌درآمد ساخته شده بودند. این ساخت‌وسازها هیچ ویژگی شاخصی از نظر طراحی ندارند. آنها با ساختمان‌های مناطق دیگر شهر و با طبیعت پیرامون‌شان نمی‌خوانند. از طرف دیگر در تهران شما می‌توانید معماری معاصر جالب توجه بیابید ولی چنین چیزی در مورد این شهرک‌های خوابگاهی صدق نمی‌کند.
از دید من کشور دارد یک رشد سریع جمعیت را تجربه می‌کند که لازم است به سرعت با آن سازگار شوند. به عنوان مثال بیش از نیمی از جمعیت کمتر از ۳۵ سال دارند. من نگران ام بسیاری از افرادی که از تهران به این شهرک‌های دور کوچ می‌کنند با ترک حلقه‌ی آشنایان خود و در هماهنگی با محیط جدید سختی خواهند کشید.
رابطه‌ی این شهرک‌ها با چشم‌انداز عریان پیرامونی چگونه است؟
من آن را همچون یک برخورد توصیف می‌کنم که از هم‌زیستی برج‌های جدید با چشم‌انداز پیرامونی هم‌افزایی می‌آفریند. به عنوان یک هنرمنذ تجسمی، ترجیح می دهم از این محیط‌ها عکاسی کنم چون آنها را برانگیزاننده‌تر می‌یابم و بازتابی از کیستی ما آفریده می‌شود.
کارکرد آنها به عنوان زیرساخت و شبکه‌ی شهری چگونه است؟
شهرهای اصلی ایران تاریخی بسیار غنی دارند و می‌توان طراحی شهری بسیار خوبی را در آنها دید که در طول صدها سال رشد کرده‌اند. چالش کنونی این است که این ساخت‌وسازها هیچ پیوندی با تاریخ و گذشته‌ی ایران ندارند. من فکر می‌کنم که جای افسوس دارد و این اتفاقی است که در شهرهای بسیاری همچون قاهره‌ی نو در مصر افتاده است.
این دگردیسی چشم‌انداز را در پنجاه سال آینده چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
من امیدوارم که طراحان شهری و معماران با پشتیبانی دولت‌ها از اشتباه‌های گذشته بیاموزند و ایده‌های نوآورانه بخصوص در ساختن شهرهای جدید برای کم‌درآمدها به کار ببندند. من خوش‌بین ام و باور دارم ایرانیان بسیار بااستعداد هستند و همه‌ی ما را با ساخت‌وسازهای شگفت‌انگیز مانند آنچه اکنون در مرکز تهران وجود دارد غافلگیر خواهند کرد.
منبع: koozarch
پاسخ‌ها